Castro

Por Sía Souto

– Pero por que vivides aí? Tan lonxe do centro! Se non tedes servizos!

Así nos preguntan os coñecidos de vez en cando e quizais a resposta non sexa algo simple…

Ou sí!

Nacemos e criámonos en aldeas, non moi lonxe da Coruña. Gústannos as aldeas, con xente sempre disposta a axudarse, a compartir as rabizas, os limóns e os ovos da casa, a pararse a falar na porta do veciño, e a desfrutar do tempo paseniño.

A vida tróuxonos á Coruña. O traballo nas aldeas escasea hoxendía. Percorremos varios barrios da cidade, todos distintos, pero nengún nos fixo sentir “non forasteiros”. En nengún atopamos acougo. Nada aparte do cemento que invadiu esta esquina de Galicia, e de moita xente que vive xunta pero moi illada. Así, fuxiamos os venres, como todos os que nacemos en aldea, buscando os nosos refuxios lonxe de aquí, e sentindo que estabamos aquí só de paso.

Ata que un día chegamos a Elviña, bueno, a Castro de Elviña. Para os que non o coñezades, a cidade da Coruña levantouse a poucos minutos de onde xa estaba Elviña.

O primeiro día topámonos cun avoíño coa radio a pilas no peto, e que non dudou un segundo en saudarnos como se fósemos veciños de sempre. Iso xa foi un sinal importante.

Pouco a pouco fomos descubrindo as marabillas que se agochan: os carreiros, a Agra do Bico e como nos miran os seus coellos salvaxes, o camiño de Saramelos (o pouco que queda do camiño real a Bergantiños) cos fermosos valados e vellos e maxestuosos carballos, as galiñas dos veciños, cabalos, o olor das primeiras rachas que se queiman nas lareiras en outono, os paseos polo Camiño do Lagar comendo as moras das silveiras, sentarse nalgún dos lavadoiros e imaxinar cantas historias se contaron polas lavandeiras de Elviña non fai tanto tempo, ou mirar o horizonte sentados nun banco de madeira no monte da Fraga…

E silencio. Un silencio que non creiamos que existise na Coruña, e só interrumpido polo canto dos paxaros, polo ladrido do can dalgún veciño, ou polo zoar do vento nas árbores. Para quen se criou nunha aldea, todo isto fai que deixemos saír os nenos que todos levamos dentro.

Vivimos nun dos poucos edificios rodeado de casiñas. É algo extraño. Contan que houbo aquí unha casa indiana, o chalé, do que xa non queda máis que o recordo e algunha fotografía antiga.

No verán saimos mirar o ceo dende a azotea do edificio. Dende alí vemos pasar moitas veces a Estación Espacial Internacional, seguros de que os astronautas botan unha ollada para Castro e sospiran. As luces da Coruña son aquí máis febles e permítennos ver bastantes estrelas e planetas, adiviñar as constelacións e contarnos as historias antigas de heroes e monstros.

E tamén hai algo especial para nós. No ano 1919 chegou a Galicia a gripe española, unha pandemia que levou por diante milleiros de vidas. Meu avó era un neno daquela. Contaba que el tamén enfermou. Naquel tempo, non había médicos e hospitais coma hoxe. E seus pais deixárono nuha habitación, illado do resto, esperando a morte. E déronlle só auga dunha fonte. E esa auga fresca salvouno da gripe, ou iso aseguraba el. Dende entón, na nosa casa só se bebía auga desa fonte.

Elviña aínda é terra de fontes. Algunha con máis de douscentos anos, e aquí podemos manter o costume de beber auga da fonte a diario. Agardamos que teña o mesmo poder que a fonte do meu avó, neste ano de medo para todos.

E os veciños levarónnos tamén aos curutos onde se atopa o castro de Elviña. Non é o primeiro castro que vimos, pero de certo que este é fermoso, dos máis grandes de Galicia. Deixounos namorados na primeira visita guiada. Hai camiños polos que apetecería pasear durante horas, e árbores baixo as que pasar unha tarde de primavera, pero tristemente está valado e non se pode visitar máis que os domingos pola mañán. Outro grande tesouro descoñecido da Coruña.

E fomos coñecendo os veciños de Elviña. Xente amable, faladora, contadores de contos, dispostos a axudarse uns aos outros e a loitar por manter vivo este recanto do rural e non deixar que se perdan tantos recordos e un modo de vida alonxado das presas, do illamento e con moito mimo polos detalles que realmente importan.

Así que cando escoitamos: “non tedes servizos”, a resposta é, sí, non temos farmacia, non temos comercios máis que un pequeno ultramarinos e unha copistería, e para baixar á Coruña temos que coller o bus universitario. Pero nada diso nos bota para atrás: decidimos quedar aquí, e vivir sabendo que estamos na casa.